Chương 95: Luận thuật
Tuân Trinh không nói thẳng là được hay không, mà mỉm cười khen Vương Uẩn.
Vương Uẩn được khen có chút ngượng ngùng, thật ra chính cô cũng không thể nói ra nguyên cớ, lời cô nói trên cơ bản đều là tham khảo trí tuệ của tiền nhân thời kỳ Dân quốc.
Khen thì khen, nhưng ngay sau đó Tuân Trinh cũng chỉ ra một vấn đề nghiêm túc, chính là độ khó khi thực thi rất lớn.
"Việc học trò tạm thời không đề cập tới, trước tiên, cần thuyết phục các phu tử của thư viện." Tuân Trinh hỏi: "Bọn họ có nguyện ý làm việc này không?"
Hơi khó.
Vương Uẩn tỏ vẻ hoài nghi những người đọc sách phong kiến có thể tiếp nhận phương thức quản lý của thư viện hay không.
Do dự một chút, Vương Uẩn thành khẩn ngẩng đầu: "Ta sẽ cố gắng thuyết phục bọn họ."
Tuân Trinh không nói gì nữa, mà duỗi một ngón tay ra chỉ ra ngoài cửa. Vương Uẩn nhìn theo hướng tay y chỉ, thấy La Nguyên Hanh rầm rì đứng ở cửa. Trong nụ cười của Tuân Trinh mang theo ba phần ý trêu chọc, y nói: "Hành trình ngàn dặm, bắt đầu từ dưới chân."
Vương Uẩn hiểu ngay.
Có thể thuyết phục những phu tử kia hay không là chuyện sau này, hiện tại cô phải thuyết phục La Nguyên Hanh trước, ông ấy mới là người cố chấp nhất không muốn đi thư viện nhậm chức. Nếu cô có thể thuyết phục La Nguyên Hanh thì cô hoàn toàn tin tưởng mình có thể thuyết phục những người khác. Giống như chơi trò chơi, đánh thắng boss rồi, quay lại đánh quái nhỏ sẽ chẳng có gì khó khăn.
Nhưng vấn đề là, bây giờ cô chỉ là một người chơi yếu ớt, còn chưa max cấp! Tuân Trinh lại bảo cô đi solo với boss!
Tuân Trinh cười nhạt.
Vương Uẩn: "..."
Nhìn ra vẻ mặt "ngươi đang đùa ta sao" của Vương Uẩn, Tuân Trinh lên tiếng an ủi: "Ta tin, trong lòng hắn tự có quyết đoán."
Lời này nói ra cũng như không, khiến Vương Uẩn có chút buồn bực.
Cô cũng không thể nào cãi lại Tuân Trinh, chỉ có thể ngoan ngoãn đứng dậy, nhìn về phía La Nguyên Hanh vẫn chưa biết mình đã bị Tuân Trinh bán đứng để cô luyện tập.
"Tiên sinh, ta đi đây."
Trong đầu Vương Uẩn đang tính toán xem phải làm thế nào với La Nguyên Hanh, khi đi đến trước mặt ông ấy, trên mặt cũng mang theo nụ cười nịnh nọt kỳ lạ.
"La tiên sinh."
La Nguyên Hanh đang yên đang lành bị Vương Uẩn nhìn đến mức lưng lạnh toát, lập tức cảnh giác nhìn cô: "Ngươi không phải đang ở trong phòng với Trinh Can sao? Chạy ra ngoài làm gì?"
"Ra ngoài hít thở không khí."
"Trong phòng mùi thuốc quá nặng à?"
Câu này hỏi…
Vương Uẩn từng bị Tuân Trinh đánh lạc hướng đề tài, nên giờ đã có kinh nghiệm. Lời của La Nguyên Hanh nói không chút nể nang, nếu cô thật sự thừa nhận mùi thuốc quá nặng, có lẽ ông ấy sẽ lập tức xoay đề tài sang Tuân Trinh, lại đội cho cô một cái mũ hiền lương thục đức, đuổi cô về phòng cùng y. Nếu cô nói không có mùi thuốc, chắc chắn La Nguyên Hanh sẽ nói tiếp, nếu đã không có mùi thuốc vậy hít thở không khí cũng đủ rồi, không bằng trở về phòng nghỉ ngơi đi.
"Các ngươi, đám văn nhân này, thật biết gài bẫy người khác." Vương Uẩn thầm nghĩ.
"Tuân tiên sinh thấy ngài một mình ở bên ngoài, đặc biệt sai ta ra đây."
La Nguyên Hanh bị Vương Uẩn nói cho nghẹn họng, ông ấy đưa tay vuốt chòm râu, nhìn cô: "Được rồi, ngươi và Trinh Can đang nghĩ gì, ta biết rõ, chúng ta cũng đừng vòng vo nữa, ngươi muốn nói gì thì nói thẳng đi."
Vì La Nguyên Hanh đã bảo cô nói thẳng, Vương Uẩn cũng không quanh co lòng vòng nữa.
"Tiên sinh thật sự không muốn đến thư viện nhậm chức sao?"
"Không muốn."
Vương Uẩn suy nghĩ một chút, La Nguyên Hanh trả lời không khách khí như vậy, khiến cô có chút không biết bắt đầu từ đâu.
Có lẽ sự do dự của cô quá rõ ràng, La Nguyên Hanh lại mở lời trước: "Ta hỏi ngươi, vì sao ngươi và Trinh Can lại muốn mở lối tắt? Trên đời này, bất luận văn võ, đều lấy khoa cử làm trọng. Nếu làm như vậy, cho dù có danh tiếng của Trinh Can chống đỡ, e rằng cũng không thể lâu dài. Đến lúc đó, ngươi định làm thế nào?"
"Hơn nữa, hiện nay thiên hạ thái bình thịnh trị, không có nội loạn cũng không có ngoại xâm, vì sao ngươi cứ muốn mạo hiểm?"
Một loạt câu hỏi này của La Nguyên Hanh khiến Vương Uẩn hiểu rõ, ông ấy không chỉ đang cho cô một bậc thang để xuống, mà còn cho cô một cơ hội, một cơ hội thuyết phục ông ấy.
"Không có nội loạn cũng không lo ngoại xâm? Đạo lý sống trong khổ cực chết trong yên lành, tiên sinh còn rõ hơn ta mà?" Bề ngoài Tấn triều đúng là quốc thái dân an, nhưng ẩn dưới vẻ ngoài thái bình lại là những nguy cơ tiềm tàng.
Trước kia, Vương Uẩn sẽ không làm gì cả, vì cô không có cơ hội cũng chẳng có cách nào, chuyện như vậy tự nhiên sẽ có người khác lo. Nhưng bây giờ cô đã có cơ hội, có thể lên tiếng, cô không thể làm ngơ.
Cô đã đọc không ít du ký của cha, bên trong ghi lại rất nhiều kỳ văn dị sự ở hải ngoại. Có lẽ người thời đó xem không ra gì, nhưng Vương Uẩn đọc xong lại có ý thức nguy cơ mãnh liệt dâng lên trong lòng. Xã hội phương Tây đang có những biến động to lớn, còn đất nước này lại tĩnh lặng như một đầm nước đọng, duy trì cái vẻ ngoài thái bình giả tạo.
Vị tiền bối xuyên không kia đã làm không ít chuyện, vẫn không thể lay chuyển được đất nước này. Tuy cô không có năng lực của vị tiền bối đó, nhưng cô tin rằng Tấn triều không thiếu nhân tài, chỉ là thiếu ý thức bồi dưỡng nhân tài.
"Đạo lý 'nghèo thì biến, biến thì thông, thông thì lâu', ta tin rằng không cần ta nói, tiên sinh cũng hiểu. Lúc trước Anh vương cải cách, chẳng phải là nhờ vào đó mà đứng vững gót chân sao?" Anh vương trong miệng Vương Uẩn chính là vị tiền bối xuyên không kia. Trong cuộc cải cách đó, hắn đã từng một mình thuyết phục hoàng thượng, khiến phe đối lập phải câm nín.
"Ta nghe nói các nước ngoại bang đã không còn là man di trong miệng chúng ta nữa, thuyền bè kiên cố, súng ống mạnh mẽ, không gì không phá hủy. Hiện giờ bọn họ đang bành trướng thế lực ở hải ngoại, mà triều đình ta lại không biết gì về phong tục, chính sự của ngoại bang, biết đâu có một ngày bọn họ luyện binh, chế tạo vũ khí, từ phía Tây mà đến. Hiện tại chưa thấy bọn họ đến đây, chỉ là thời cơ chưa tới mà thôi. Đến lúc đó, chúng ta biết phải làm sao?"
"Còn về việc tại sao ta muốn mở lối riêng, lập ra một thư viện như vậy…" Vương Uẩn nhìn về phía La Nguyên Hanh: "Ta gọi nó là chuyên nghiệp hóa nhân tài."
La Nguyên Hanh nhướng mày, tuy vẻ mặt không kiên nhẫn, nhưng vẫn đang chờ đợi lời của cô, thấy Vương Uẩn mãi không nói tiếp, thậm chí còn nhìn cô thêm vài lần.
Vương Uẩn nghĩ, có lẽ cô đã hiểu ý của Tuân Trinh, cái gọi là "trong lòng hắn tự có quyết đoán", La Nguyên Hanh đã sớm có ý định đồng ý rồi.
Nói như vậy, quả thật là thế, cô không tin La Nguyên Hanh cam tâm ẩn cư nơi sơn thủy. Ông ấy là một tài tử, tài tử từ trước đến nay đều không cam lòng không có tiếng tăm. Bọn họ khao khát thể hiện bản thân, lưu danh sử sách, chứ không phải bị vùi lấp giữa dòng người.
Nếu việc lập thư viện thành công, đối với La Nguyên Hanh, đây chính là một con đường tắt. Nếu không thành, đối với ông ấy, cũng không có gì tổn thất.
Vương Uẩn không dám nói mình đã nắm chắc được tâm tư của La Nguyên Hanh. Những người như ông ấy, Vương Uẩn căn bản không dám cam đoan điều gì, nhưng giờ cô đã có chút chắc chắn.
Đã có chút chắc chắn, Vương Uẩn bình tĩnh lại, bắt đầu suy nghĩ xem nên mở lời như thế nào.
"Ta không hề xem thường khoa cử, tuy khoa cử có thể khiến người tài đảm nhiệm các chức vụ khác nhau, nhưng từ thời Đường, Tống đến nay, đều quá coi trọng khoa cử. Cứ câu nệ như vậy, bất luận văn võ, đều lấy khoa cử làm trọng, bỏ qua những người có tài năng thực sự. Việc tuyển chọn người tài quá hẹp hòi, khiến nhiều người tài bị bỏ sót; việc sử dụng người tài lại quá dễ dãi, khiến nhiều kẻ bất tài leo lên được vị trí cao."
"Ta chỉ là một nữ nhân khuê các, hiểu biết không nhiều, nhưng ta cũng biết nha hoàn quét dọn không thể nào lại đi chải đầu, mặc quần áo cho ta, nếu không sẽ thành trò cười."
"Vấn đề học và hành tách rời, tiên sinh chắc hẳn rõ hơn ta."
La Nguyên Hanh không nói gì, chỉ dùng ánh mắt ra hiệu Vương Uẩn tiếp tục.
Điều này khiến Vương Uẩn càng thêm tự tin, hít sâu một hơi, cô nói tiếp: "Một gia đình còn không thể như vậy, huống chi là một quốc gia. Từ quốc kế dân sinh, đến phong tục tập quán, rồi binh, hình, tiền, cốc, đều cần người có chuyên môn, chứ không thể nào tùy tiện bổ nhiệm. Chẳng phải đều là do việc học và hành tách rời nhau sao?"
"Nếu người học văn có kiến thức uyên bác, người học nghề có kỹ năng chế tạo, người làm nông có kiến thức canh tác, người buôn bán có kiến thức kinh doanh… Mỗi ngành đều có công dụng riêng, để họ phát huy sở trường của mình, mỗi người đều có năng lực riêng, thì chắc chắn mọi việc đều hanh thông, chế tạo đồ vật tinh xảo, quốc gia giàu mạnh, luyện binh hùng mạnh, thu thuế đầy đủ, buôn bán phát đạt. Không việc gì không giải quyết được, không việc gì không làm được."
Vương Uẩn không nhìn vẻ mặt của La Nguyên Hanh nữa, mà nói ra hết những gì mình muốn nói. Điều cô muốn nói rất nhiều, nhất thời không nói hết được.
"Ta biết hiện nay mọi người đều coi khoa cử là con đường chính thống, ta nghĩ tuy tốt, nhưng nếu muốn thực hiện, lại khó như lên trời, nên ta không muốn lập ra các khoa để tất cả học trò đều phải học, mà chỉ lập ra một số khoa chính, còn lại là các môn tự chọn, để họ tự lựa chọn theo sở thích, thích học nghề thì học nghề, thích kinh doanh thì học kinh doanh, còn cụ thể thế nào thì phải đợi tiên sinh đồng ý, chúng ta mới có thể bàn bạc kỹ hơn." Nói xong, Vương Uẩn nghiêm túc nhìn La Nguyên Hanh.
Cô cảm thấy ánh mắt của mình lúc này chắc chắn vô cùng thành khẩn.
Dưới ánh mắt của Vương Uẩn, La Nguyên Hanh vẫn không nói gì, chỉ nhìn cô, cô cũng trừng mắt nhìn lại.
Cô đã bất chấp tất cả, nói nhiều như vậy, không tin La Nguyên Hanh không có phản ứng gì.
Hai người cứ nhìn nhau một lúc lâu, đột nhiên, La Nguyên Hanh ho khan một tiếng, đưa tay vuốt râu. Dưới ánh mắt của Vương Uẩn, ông ấy khẽ mỉm cười:
"Ta xem như thua phu thê các ngươi."
